8 Wet Open Overheid

Inleiding

De Wet open overheid (Woo) regelt het recht van burgers op publieke informatie en bevordert de vindbaarheid, toegankelijkheid en archivering van overheidsinformatie. De Woo heeft als uitgangspunt; “Openbaar, tenzij…”. De Woo verplicht gemeenten om van 11 categorieën informatie actief openbaar te maken. Daarnaast stimuleert de Woo om verzoeken vlot en in goede afstemming met verzoeker af te handelen. Het op orde brengen en houden van de informatiehuishouding is hiervoor cruciaal.

Actieve openbaarmaking

2026 staat in het teken van het actief openbaar maken van de verplichte informatie categorieën van de Woo (adviezen/woo-verzoeken/convenanten/onderzoeken/klachten/beschikkingen). We evalueren de huidige inrichting van het publicatieproces en kijken waar we dit kunnen optimaliseren. Daarnaast brengen we in kaart hoe we de categorieën, die we in de loop van 2026 moeten gaan publiceren, het beste kunnen gaan publiceren. De doelstelling is om minimaal te voldoen aan de wettelijke vereisten, maar waar mogelijk vooruit te lopen op de komende verplichtingen.

De verschuiving naar het uitgangspunt “Openbaar, tenzij…” heeft ook gevolgen voor de manier waarop medewerkers documenten opstellen. In 2026 gaan we starten met bewustwording rondom dit thema. Hiervoor gebruiken we de extra financiële middelen die in 2026 voor de implementatie van de Woo beschikbaar worden gesteld. Doelstelling voor de komende jaren is om documenten op dusdanige wijze te creëren en beheren dat deze op natuurlijke wijze openbaar gemaakt kunnen worden. Hiervoor gaan we per team gesprekken voeren en bekijken wat nodig is om deze doelen te behalen.

De Woo kent ook een inspanningsverplichting om dossiers waar inwoners/journalisten veel interesse in hebben, uit eigen beweging openbaar te maken. Het streven is om elk jaar tenminste 1 dossier vanuit de inspanningsverplichting openbaar te maken. Dit betekent dat we als gemeente moeten anticiperen op wat leeft bij onze inwoners. Daarnaast vraagt het om opstelling van documenten in begrijpelijke taal en een informatiehuishouding die het publiceren van documenten mogelijk maakt. De kunst is om de juiste informatie, op het juiste moment aan te bieden in een toegankelijke en bruikbare vorm. Dit vraagt een andere manier van denken en werken van onze collega's.

Passieve openbaarmaking

We zien een licht stijgende lijn in het aantal Woo-verzoeken die we jaarlijks als gemeente ontvangen. De omvang van de Woo-verzoeken en de frequentie waarin we ze ontvangen zijn moeilijk te voorspellen en de verschillen zijn groot. Kleine verzoeken van tientallen pagina’s, tot grotere verzoeken waarbij een paar duizend pagina’s worden opgevraagd. In 2026 wordt werkproces geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Doelstelling is een eenduidige en efficiënte afhandeling van de Woo-verzoeken waarbij goed contact tussen de gemeente en verzoeker prioriteit heeft. Met de komst van het nieuwe zaaksysteem, aandacht voor “schrijven voor openbaarheid” en het beleggen van de verschillende verantwoordelijkheden voor de behandeling van Woo-verzoeken willen we bereiken dat ambtenaren minder tijd kwijt zijn aan het zoeken naar informatie. Daarnaast moet het anonimiseren van stukken efficiënter en het archiveren van verzoeken de standaard worden.

*)2025 – 3 verzoeken zijn aan meerdere gemeenten verstuurd en in alle gevallen zijn de stukken verstrekt

De beschikbaar gestelde middelen vanuit het Rijk worden komend jaar gebruikt om aan onze verplichtingen op het gebied van actieve openbaarmaking te kunnen voldoen. Daarnaast wordt ingestoken op bewustwording en training van medewerkers zowel wat betreft Woo-verzoeken, als de impact en het belang van actieve openbaarmaking.