Analyse afwijking 2026 t.o.v. 2025

Hieronder volgt een toelichting op de belangrijkste financiële wijzigingen op beleidsveld niveau.

Sport

Ontwikkelingen uit PPN, voordeel € 14.000
- Rijksmiddelen brede regeling combinatiefuncties (BRC).

Kulturhusen

Ontwikkelingen uit PPN, nadeel € 90.000
- Privatisering Kulturhus Mozaïek.

Cultuur

Ontwikkelingen uit PPN, voordeel € 22.000
- Provinciale subsidie cultuureducatie;
- Provinciale Subsidie WAK.

Autonome ontwikkelingen
Bibliotheek, budgetneutraal
De specifieke uitkering voor de informatiepunten digitale overheid en voor de zorgplicht bibliotheken worden opgenomen en budgetneutraal ingezet voor de taken van de bibliotheek. De specifieke uitkering voor de zorgplicht wordt in 2027 omgezet naar een bedrag in de algemene uitkering. Voorstel is om deze € 100.000 te blijven begroten voor de bibliotheek vanaf 2027 om continuïteit van hun maatschappelijke activiteiten te garanderen.

Integratie vergunninghouders

Autonome ontwikkelingen
Inburgering, budgetneutraal
Voor alle inburgeringsroutes geldt dat de SPUK middelen vanuit het Rijk niet kostendekkend zijn. Hier is landelijk aandacht voor. Daarnaast wordt de SPUK betaald per traject, maar toegekend per huisvesting. Dit loopt niet synchroon. Zoals in de bestuursrapportage benoemd is de verwachting dat Dalfsen vanuit eigen middelen zal moeten bijdragen voor het deel dat niet kan worden bekostigd vanuit de SPUK. Voor 2025 is hiervoor € 150.000 gereserveerd vanuit de reserve vluchtelingen. Het voorstel is om dit ook voor de jaren 2026, 2027 en 2028 te doen. Passend bij het doel van de reserve. Vanwege de lastige inschatting kan dit betekenen dat we het ene jaar de reserve niet of minimaal hoeven in te zetten en het andere jaar wel.

Aframing opvang asielzoekers (structureel)
De opvang van asielzoekers wordt per 1 januari 2026 overgenomen door het COA, wanneer de asielzoekers worden gehuisvest in het asielzoekerscentrum. De baten en lasten zijn daarom uit de begroting gehaald.

Preventie

Ontwikkelingen uit PPN, voordeel € 159.000
- GALA-gelden;
- Impluz subsidie.

Autonome ontwikkelingen
Inclusieagenda, nadeel € 30.000 (structureel)
In 2026 wordt uitvoering gegeven aan de Lokale Inclusie Agenda. In de Lokale Inclusie Agenda staat wat de gemeente Dalfsen gaat doen zodat alle inwoners steeds meer mee kunnen doen met de samenleving. Met deze Lokale Inclusie Agenda geven we uitvoering aan het VN Verdrag Handicap. We gaan initiatieven ondersteunen, stimuleren en zichtbaar maken die ervoor zorgen dat alle inwoners volwaardig onderdeel kunnen uitmaken van onze samenleving.

Participatie

Autonome ontwikkelingen
PW inkomensvoorziening, voordeel € 68.000
De uitkeringen en uitgekeerde loonkostensubsidies stijgen de komende jaren. Het BUIG stijgt mee (cf. berekening Berenschot o.b.v. meicirculaire 2025). Het BUIG is de vergoeding voor uitkeringen en loonkostensubsidie van het Rijk. De gemeente Dalfsen loopt voor op het landelijk gemiddelde bij loonkostensubsidie. Dat wordt door het Rijk beloond en daardoor resulteert op dit beleidsveld per saldo een voordeel. De toename van aantallen uitkeringen, loonkostensubsidie en beschut werk vraagt vanaf 2026 om uitbreiding met 1 fte loopbaanbegeleider voor de begeleiding van deze groepen. We vergoeden dit vanuit het voordeel op het beleidsveld PW inkomensvoorziening.

Arbeidsparticipatie, nadeel € 160.000
De aantallen uitkeringen en de aantallen loonkostensubsidie en beschut werk stijgen. Daardoor besteden we meer aan de begeleiding op weg naar werk (re-integratieactiviteiten) en in werk (bijv. aan jobcoaching). (Dit is cf. de berekening van Berenschot n.a.v. de meicirculaire 2025. En zoals al vermeld in de PPN 2025-2028.)

Normkostenvergoeding opvang Oekraïners
Voor het opvangen van vluchtelingen uit de Oekraïne krijgt de gemeente Dalfsen vanuit het Rijk een specifieke uitkering. In voorgaande jaren is de ontvangen uitkering niet volledig nodig om de gemaakte kosten te dekken en heeft dit incidentele voordelen opgeleverd.
Momenteel is een kostprijsonderzoek gaande naar de kosten van de opvang van deze vluchtelingen. Het Rijk gebruikt de uitkomsten van het onderzoek om te komen tot vaststelling van een financiële regeling voor gemeenten over de vergoeding van de opvang voor het jaar 2026. Tot nu toe hanteert het Rijk een normkostenvergoeding die jaarlijks terugloopt. Voor 2026 is nog onduidelijk of het Rijk doorgaat met de normkostenvergoeding. Er gaan steeds meer stemmen op om de opvang van Oekraïners te bekostigen op basis van werkelijke kosten.
Gezien deze onzekerheid is in de begroting geen voorschot genomen op een mogelijk voordeel.

WMO

Ontwikkelingen uit PPN, voordeel € 15.000
- terugroepactie hulpmiddelen;
- indicatieloze dagbesteding;
- Lokale Hervormingsagenda.

Autonome ontwikkelingen
Hulp bij het huishouden, nadeel € 60.000 (structureel)
We zien een stijging in het aantal inwoners dat gebruik maakt van de hulp bij het huishouden. We verwachten ook dat deze stijging voorlopig aanhoud gezien de dubbele vergrijzing en het uitstel van de invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage.

Logeeropvang, nadeel € 25.000 (structureel)
Uit de pilot is gebleken dat er behoefte is aan logeeropvang. Het financieren van logeeropvang zorgt ervoor dat mantelzorgers waar nodig kunnen worden ontlast, zowel incidenteel (eenmalig een aantal dagen) als structureel (bijv. een weekend per maand). Dit draagt bij aan de doelstelling om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen en voorkomt vroegtijdige doorgeleiding naar intensievere zorg.
Daarnaast is het lastig om partijen te vinden die logeeropvang willen bieden. Momenteel wordt een lokale partij gefinancierd om deze vorm van hulp te bieden. Het is wenselijk om deze zorg lokaal beschikbaar te houden. Er is daarom structureel geld opgenomen in de begroting om de financiering van logeeropvang voort te zetten.

Jeugd

Ontwikkelingen uit PPN, nadeel € 55.000
- Lokale Hervormingsagenda.

Autonome ontwikkelingen
Contractmanagement RSJ, nadeel € 16.000 (structureel)
Het huidige contractmanagement is onvoldoende om de noodzakelijke taken uit te voeren. Uit onderzoek en de benchmark blijkt dat een toename van het contractmanagement noodzakelijk is. 

Publieke gezondheid

Ontwikkelingen uit PPN, nadeel € 86.000
- Bijdrage GGD (was PM, daarom toelichting)
Door autonome ontwikkelingen zoals prijs- en loonindexeringen stijgt de totale bijdrage aan de GGD vanaf 2026 met € 86.000 tot € 149.000 in 2029. De GGD probeert een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de financiële situatie voor het jaar 2026 en verder. Dit is voor de GGD echter lastig, net als voor gemeenten, omdat er nog veel financiële onzekerheden zijn. Dit maakt ook dat er een aantal ontwikkelingen worden voorzien waarvan de impact niet valt in te schatten of vragen om het maken van bestuurlijke keuzes in dit of volgend jaar. Het komende jaar wordt dan ook gebruikt om deze ontwikkelingen te volgen en bestuurlijk te agenderen.  

Mutatie reserves

Voor de onttrekkingen uit de reserves verwijzen wij u naar de bijlage reserves en voorzieningen in hoofdstuk 4.